ISO (Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế) đã phát triển một loạt các tiêu chuẩn liên quan đến kiểm kê khí nhà kính (GHG). Những tiêu chuẩn này giúp các tổ chức đo lường, báo cáo và kiểm soát lượng khí nhà kính mà họ phát thải.

1. ISO 14064: Tiêu chuẩn này gồm ba phần và cung cấp các nguyên tắc và yêu cầu để định lượng và báo cáo phát thải khí nhà kính.
   • ISO 14064-1: Quy định các nguyên tắc và yêu cầu để thiết kế, phát triển, quản lý và báo cáo kiểm kê khí nhà kính ở cấp tổ chức.
   • ISO 14064-2: Quy định các nguyên tắc và yêu cầu để định lượng, giám sát và báo cáo phát thải khí nhà kính của các dự án giảm thiểu.
   • ISO 14064-3: Quy định các yêu cầu và hướng dẫn để xác minh và thẩm định các báo cáo khí nhà kính.
2. ISO 14065: Tiêu chuẩn này quy định các yêu cầu cho các tổ chức thực hiện việc thẩm định và xác minh các báo cáo khí nhà kính. ISO 14065 tập trung vào việc đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy của các quy trình thẩm định và xác minh.
3. ISO 14066: Tiêu chuẩn này cung cấp các yêu cầu và hướng dẫn về năng lực của các nhóm thẩm định và xác minh khí nhà kính.
4. ISO 14067: Tiêu chuẩn này quy định các nguyên tắc, yêu cầu và hướng dẫn để định lượng và báo cáo lượng khí nhà kính liên quan đến vòng đời sản phẩm (Footprint – dấu chân carbon của sản phẩm).

Các tiêu chuẩn ISO về kiểm kê khí nhà kính có nhiều điểm giống và khác nhau tùy thuộc vào mục đích và phạm vi của từng tiêu chuẩn. Dưới đây là những điểm giống và khác nhau chính của các tiêu chuẩn này:

Điểm giống nhau:

• Mục tiêu chung: Tất cả các tiêu chuẩn đều nhằm hỗ trợ việc đo lường, báo cáo, xác minh và kiểm soát lượng phát thải khí nhà kính nhằm giảm thiểu tác động đến biến đổi khí hậu.
• Tuân theo nguyên tắc chung: Các tiêu chuẩn ISO về kiểm kê khí nhà kính đều tuân theo các nguyên tắc như minh bạch, chính xác, nhất quán, đầy đủ và liên tục.
• Hướng đến tính khách quan và độ tin cậy: Các tiêu chuẩn này đều nhấn mạnh vào việc đảm bảo rằng dữ liệu và báo cáo khí nhà kính phải chính xác, đáng tin cậy và có thể xác minh được.
• Phù hợp với các yêu cầu quốc tế: Các tiêu chuẩn ISO này được thiết kế để tương thích với các yêu cầu và hướng dẫn quốc tế về báo cáo khí nhà kính, như các khung của Liên Hợp Quốc và các hiệp ước quốc tế về khí hậu.

Điểm khác nhau:

1. Phạm vi áp dụng:
   • ISO 14064-1: Tập trung vào kiểm kê khí nhà kính ở cấp tổ chức.
   • ISO 14064-2: Tập trung vào các dự án giảm thiểu phát thải khí nhà kính.
   • ISO 14064-3: Tập trung vào việc xác minh và thẩm định các báo cáo khí nhà kính.
   • ISO 14065: Quy định cho các tổ chức thực hiện thẩm định và xác minh.
   • ISO 14066: Quy định về năng lực của các nhóm thẩm định và xác minh.
   • ISO 14067: Tập trung vào dấu chân carbon của sản phẩm.
2. Mục tiêu cụ thể:
   • ISO 14064-1: Giúp các tổ chức xây dựng hệ thống quản lý khí nhà kính.
   • ISO 14064-2: Hỗ trợ trong việc phát triển và thực hiện các dự án giảm phát thải.
   • ISO 14064-3: Đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của các báo cáo qua việc xác minh.
   • ISO 14065: Đảm bảo rằng các tổ chức thẩm định và xác minh có đủ năng lực và đáng tin cậy.
   • ISO 14066: Đảm bảo rằng các nhóm thẩm định và xác minh có đủ kiến thức và kỹ năng.
   • ISO 14067: Giúp các tổ chức đánh giá và quản lý tác động khí nhà kính của sản phẩm trong suốt vòng đời của nó.

ISO 14064-1 là một phần của bộ tiêu chuẩn ISO 14064, được phát triển bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) nhằm cung cấp các công cụ hỗ trợ tổ chức trong việc quản lý khí nhà kính. Phiên bản đầu tiên của ISO 14064-1 được công bố vào năm 2006 và phiên bản mới nhất đã được cập nhật vào năm 2018 để đáp ứng những yêu cầu mới về môi trường và khí hậu.

Tiêu chuẩn ISO 14064-1 cung cấp hướng dẫn chi tiết về việc thiết lập, thực hiện và duy trì kiểm kê khí nhà kính ở cấp độ tổ chức. Nó bao gồm các yêu cầu cụ thể về việc xác định và báo cáo phát thải trực tiếp và gián tiếp, cũng như các hoạt động loại bỏ khí nhà kính. Mục đích chính của tiêu chuẩn này là cung cấp một phương pháp tiếp cận nhất quán và minh bạch để đo lường và quản lý lượng phát thải khí nhà kính, giúp các tổ chức cải thiện hiệu quả hoạt động và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Các thành phần chính của ISO 14064-1 bao gồm:

• Phạm vi và biên giới của kiểm kê khí nhà kính: Xác định các hoạt động và cơ sở hạ tầng sẽ được kiểm kê.
• Phương pháp đo lường và tính toán: Hướng dẫn chi tiết về cách thu thập và tính toán dữ liệu phát thải.
• Báo cáo và xác minh: Yêu cầu về việc báo cáo kết quả kiểm kê và quy trình xác minh độc lập để đảm bảo tính chính xác và tin cậy của dữ liệu.

Lợi ích của việc thực hiện kiểm kê khí nhà kính

Lợi ích môi trường: Thực hiện kiểm kê khí nhà kính giúp tổ chức hiểu rõ hơn về lượng phát thải và nguồn gốc phát thải của mình, từ đó có các biện pháp giảm thiểu hiệu quả. Điều này không chỉ giúp giảm tác động tiêu cực đến môi trường mà còn đóng góp vào việc ngăn chặn biến đổi khí hậu toàn cầu.

Lợi ích kinh tế: Việc quản lý khí nhà kính hiệu quả có thể dẫn đến việc tiết kiệm năng lượng và giảm chi phí hoạt động. Ngoài ra, việc tuân thủ các quy định về phát thải cũng giúp tổ chức tránh được các khoản phạt và chi phí liên quan đến vi phạm pháp luật. Hơn nữa, các doanh nghiệp thực hiện kiểm kê khí nhà kính có thể tiếp cận được các cơ hội tài chính và đầu tư từ các quỹ hỗ trợ môi trường.

Lợi ích xã hội và uy tín doanh nghiệp: Thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo tiêu chuẩn quốc tế như ISO 14064-1 giúp nâng cao uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp trong mắt khách hàng, đối tác và cộng đồng. Điều này không chỉ tạo ra sự tin tưởng mà còn góp phần vào việc xây dựng một thương hiệu bền vững và có trách nhiệm xã hội.

Quy trình kiểm kê theo ISO 14064-1

Bước 1: Xác định phạm vi kiểm kê

Trong bước này, tổ chức cần xác định rõ phạm vi kiểm kê, bao gồm các loại khí nhà kính cần kiểm kê và phạm vi phát thải (Scope 1, 2 và 3).

• Scope 1: Phát thải trực tiếp từ các nguồn mà tổ chức sở hữu hoặc kiểm soát.
• Scope 2: Phát thải gián tiếp từ việc tiêu thụ năng lượng mua từ bên ngoài.
• Scope 3: Các phát thải gián tiếp khác trong chuỗi giá trị, bao gồm cả phát thải từ nhà cung cấp và sản phẩm sau khi tiêu thụ.

Bước 2: Thu thập dữ liệu và tính toán phát thải

Việc thu thập dữ liệu chính xác và đầy đủ là một bước quan trọng trong quy trình kiểm kê. Tổ chức cần xác định các nguồn dữ liệu có sẵn và sử dụng các công cụ và phần mềm phù hợp để tính toán lượng phát thải khí nhà kính.

• Phương pháp thu thập dữ liệu: Bao gồm cả phương pháp trực tiếp (quan trắc và đo lường) và phương pháp gián tiếp (sử dụng các hệ số phát thải chuẩn).
• Công cụ và phần mềm hỗ trợ: Sử dụng các phần mềm chuyên dụng để hỗ trợ việc tính toán và quản lý dữ liệu phát thải.

Bước 3: Xác minh và báo cáo

Sau khi hoàn thành việc kiểm kê, tổ chức cần tiến hành xác minh và lập báo cáo.

• Quy trình xác minh: Tổ chức có thể lựa chọn xác minh nội bộ hoặc thuê các đơn vị xác minh độc lập để đảm bảo tính chính xác của dữ liệu.
• Cách lập báo cáo: Báo cáo cần được lập theo định dạng và yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 14064-1, bao gồm cả việc trình bày rõ ràng các kết quả kiểm kê và các biện pháp giảm thiểu.

Thách thức khi thực hiện

Một trong những thách thức lớn nhất là việc thu thập và quản lý dữ liệu phát thải từ nhiều nguồn khác nhau. Điều này đòi hỏi tổ chức phải có hệ thống quản lý dữ liệu hiệu quả và nhân viên có năng lực. Dữ liệu phát thải có thể đến từ nhiều bộ phận, bao gồm sản xuất, vận chuyển, và tiêu thụ năng lượng, đòi hỏi sự phối hợp và tích hợp thông tin một cách liền mạch.

Bên cạnh đó, nhiều tổ chức gặp khó khăn trong việc tiếp cận các công nghệ và nguồn lực cần thiết để thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Đầu tư vào công nghệ hiện đại và đào tạo nhân viên là cần thiết để đảm bảo quy trình kiểm kê chính xác và hiệu quả. Tuy nhiên, việc này có thể gặp phải những hạn chế về ngân sách và thời gian, đặc biệt đối với các tổ chức nhỏ hoặc phi lợi nhuận.

Quá trình tính toán và lập báo cáo phát thải khí nhà kính theo tiêu chuẩn ISO 14064-1 là khá phức tạp và đòi hỏi sự chính xác cao. Tiêu chuẩn này yêu cầu các tổ chức phải có kiến thức chuyên môn và kỹ thuật vững vàng để có thể xác định, tính toán và báo cáo lượng phát thải một cách chính xác. Điều này không chỉ đòi hỏi sự am hiểu về các phương pháp tính toán mà còn cần kỹ năng quản lý dữ liệu và phân tích chuyên sâu.

Giải pháp thực hiện

Để thực hiện kiểm kê khí nhà kính một cách hiệu quả, các tổ chức cần áp dụng một loạt các giải pháp từ công nghệ đến đào tạo và hợp tác chuyên môn. Dưới đây là các giải pháp chi tiết nhằm tối ưu hóa quá trình kiểm kê và đảm bảo tính chính xác của dữ liệu.

1. Sử dụng công nghệ tiên tiến

• Phần mềm quản lý phát thải: Phần mềm quản lý phát thải cho phép tổ chức thu thập, lưu trữ và phân tích dữ liệu phát thải một cách hiệu quả. Các phần mềm này thường có tính năng tự động hóa các quy trình kiểm kê, giúp giảm thiểu sai sót và nâng cao tính chính xác của dữ liệu.
• Cảm biến đo lường: Sử dụng cảm biến đo lường giúp thu thập dữ liệu phát thải trực tiếp từ các nguồn phát thải trong thời gian thực. Cảm biến hiện đại có khả năng đo lường chính xác các khí nhà kính, từ đó cung cấp dữ liệu kịp thời và chính xác cho quá trình kiểm kê.
• Hệ thống quản lý dữ liệu tự động: Hệ thống quản lý dữ liệu tự động giúp tích hợp và xử lý dữ liệu phát thải từ nhiều nguồn khác nhau. Việc tự động hóa này không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình mà còn giảm thiểu rủi ro sai sót do con người.

2. Đầu tư vào đào tạo và nâng cao năng lực nhân viên

Đào tạo và nâng cao năng lực cho nhân viên là yếu tố then chốt giúp tổ chức thực hiện kiểm kê khí nhà kính hiệu quả. Các khóa đào tạo liên tục giúp nhân viên cập nhật kiến thức và kỹ năng cần thiết trong lĩnh vực kiểm kê và quản lý phát thải.

• Đào tạo chuyên sâu: Nhân viên cần được tham gia các khóa đào tạo chuyên sâu về các phương pháp tính toán phát thải, sử dụng phần mềm quản lý và các kỹ thuật đo lường tiên tiến.
• Nâng cao kiến thức về tiêu chuẩn và quy định: Nhân viên cần nắm vững các tiêu chuẩn và quy định quốc tế như ISO 14064-1 để thực hiện kiểm kê một cách chính xác và tuân thủ các yêu cầu pháp lý.

3. Hợp tác với các tổ chức chuyên môn và đơn vị tư vấn

Hợp tác với các tổ chức chuyên môn và đơn vị tư vấn có kinh nghiệm giúp tổ chức tiết kiệm thời gian và nguồn lực, đồng thời đảm bảo tính chính xác và tin cậy của quy trình kiểm kê khí nhà kính.

• Tổ chức và chuyên gia tư vấn chuyên nghiệp: Các đơn vị tư vấn chuyên nghiệp cung cấp dịch vụ kiểm kê và báo cáo phát thải khí nhà kính theo tiêu chuẩn quốc tế, giúp tổ chức đảm bảo tính chính xác và tin cậy của dữ liệu.
• Hợp tác với các tổ chức chuyên môn: Tham gia vào các tổ chức chuyên môn và mạng lưới nghiên cứu giúp tổ chức cập nhật kiến thức và áp dụng các thực hành tốt nhất trong lĩnh vực kiểm kê khí nhà kính.

4. Xác định rõ mục tiêu và phạm vi

Trước khi bắt đầu quá trình kiểm kê, các doanh nghiệp cần xác định rõ mục tiêu và phạm vi của kiểm kê. Điều này giúp tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực cần thiết và đảm bảo tính chính xác của dữ liệu.

• Mục tiêu cụ thể: Xác định rõ ràng mục tiêu kiểm kê như giảm thiểu phát thải, tuân thủ quy định pháp lý, hay cải thiện hiệu quả hoạt động giúp định hướng quy trình kiểm kê.
• Phạm vi rõ ràng: Định rõ phạm vi kiểm kê bao gồm các nguồn phát thải cần đo lường và báo cáo, từ đó giúp tập trung nguồn lực và đảm bảo tính chính xác của dữ liệu.

Kiểm kê khí nhà kính theo tiêu chuẩn ISO 14064-1 không chỉ giúp các tổ chức tuân thủ các quy định pháp lý mà còn góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao uy tín thương hiệu. Việc áp dụng các quy trình và phương pháp kiểm kê hiệu quả giúp tổ chức quản lý và giảm thiểu phát thải khí nhà kính một cách bền vững. Các doanh nghiệp và tổ chức cần nhanh chóng bắt đầu thực hiện kiểm kê khí nhà kính để góp phần bảo vệ hành tinh của chúng ta và xây dựng một tương lai bền vững.

Hãy hành động ngay hôm nay bằng cách áp dụng ISO 14064-1 và thực hiện kiểm kê khí nhà kính trong tổ chức của bạn. Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để thể hiện cam kết với môi trường và cộng đồng.